Foreks – Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, 1 Kasım Cuma günü Bursa’nın İznik ilçesinde zeytin hasat merasimine katıldı.

Bayraktar’ın Ziraat Odaları Liderleri ile birlikte yaptığı basın açıklaması şöyle;

“Zeytin, Anadolu coğrafyasında doğmuş ve binlerce yıldır Akdeniz havzasında tarımı geleneğe dönüşmüş bir bitkidir. Kökleri tarihe dayanan ve kutsal kitaplarda yerini bulan zeytinin sıkılması ile elde edilen zeytinyağı içerdiği antioksidanlar, karotenoidler, fenolik bileşikler ve vitaminler bakımından beslenme ve sıhhat açısından kıymetlidir.

Dünya’da zeytin yetiştiriciliği yapılan alanın yaklaşık yüzde 90’ı ülkemizin de içinde bulunduğu Akdeniz havzasındaki ülkelerdedir. Dünyada 2022 bilgilerine nazaran yaklaşık 10,9 milyon hektar alanda 21,5 milyon ton zeytin üretimi yapıldı. 

Dünya sofralık zeytin üretimi tıpkı düzeyde kalırken, zeytinyağı üretimi yüzde 25 arttı. Dünyada birinci sırada gelen İspanya’da sofralık zeytin üretimi azalırken, ülkemizin üretimi arttı. Evvelki yıllarda üçüncü sırada olan ülkemiz 2022 yılında dünya sofralık zeytin üretiminde dünya birincisi oldu. Ülkemizi İspanya ve Mısır izledi.” 

“Sofralık zeytin üretiminde dünya lideriyiz”

“Dünya zeytinyağı üretimi ve ihracatının yarısından fazlası İspanya ve İtalya’ya aittir. Zeytinyağı üretiminde de dünyada azalış görülürken ülkemizde artış gerçekleşti. Ülkemiz İspanya’nın akabinde dünyada ikinci sıraya yerleşti. Böylelikle evvelki yıllarda dünya sıralamasında dördüncü sırada gelen ülkemiz zeytinciliğini geliştirdi ve zeytinyağı üretiminde kendisine koyduğu dünya ikinciliği gayesine ulaştı, hatta sofralık zeytin üretiminde dünya lideri oldu. 

Zeytin üretimimiz 2021 yılında 1,7 milyon ton iken, 2022 yılında 2,9 milyon tona yükseldi. 2023 yılında 9 milyon dekar zeytinlik alanda 1 milyon 520 bin ton üretim gerçekleşti. Bu ölçünün yüzde 68’i yani 1 milyon tonu yağlık, yüzde 32’si yani 490 bin tonu sofralık zeytindir. 

Son 5 yılda dane zeytin üretimimiz yüzde 2,7 artış gösterdi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bitkisel üretim 2. varsayımına nazaran 2024 yılında dane zeytin üretimi yüzde 136,8 artışla 3 milyon 600 bin ton olması bekleniyor.” 

“Bu yıl rekor bir üretim gerçekleşmesi bekleniyor”

“2022 yılında zeytinyağı üretimi 422 ton, sofralık zeytin üretimi ise 736 bin ton ile rekor düzeye ulaştı. 2024 yılı için yapılan rekolte iddiasında sofralık zeytin üretimi 750 bin ton, zeytinyağı üretimi ise 475 bin ton olarak tespit edildi. Bu tüm vakitlerin en yüksek üretimi olacak ve 2024 yılında yeni bir rekor üretim gerçekleşecektir.

Üretimdeki artışla birlikte zeytin ve zeytinyağı ihracatımız da artıyor. Zeytinyağı ihracatımız 2021 yılında 50 bin ton, 154 milyon dolardan, 2022 yılında 86 bin ton, 317 milyon dolara, 2023 yılında da 135 bin ton 675 milyon dolara yükseldi. Dünyada azalan zeytin ve zeytinyağı üretimi nedeniyle ihracatımızda değerli artış görüldü. 

İç piyasada denetimi sağlamak için 1 Ağustos 2023’ten itibaren dökme ve varilli zeytinyağı ihracat yasağı getirildi, daha sonrasında Ticaret Bakanlığı, 04 Haziran’da ise 1 Kasım 2024 tarihine kadar 50 bin ton dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına müsaade verdi. 

İhracatın arz-talep istikrarına nazaran yapılması değerlidir. Üreticilerimizin ve tüketicilerimizin korunması gerekiyor. Bilhassa Türk markalı ve ambalajlı ihracatta yeni pazarlara girme fırsatını âlâ kıymetlendirmemiz büyük değer taşıyor. Rekoltedeki artışa paralel olarak ihracatın artarak devam etmesi dal için değerlidir.” 

“Bursa 96 bin 498 ton sofralık zeytin üretimiyle Ülkemizde ikinci sıradadır”

“Zeytin üreticilerimiz bu dönemde da tüm zorluklara karşı üretmeye devam ediyor. Zeytinyağında dünya ikinciliği, sofralık zeytinde dünya liderliği pozisyonunda olmamız zeytin bölümü için büyük muvaffakiyettir. Bu başarıda zeytin üretiminde kıymetli bir ilimiz olan Bursa’nın da katkısı büyüktür. Hakikaten Bursa 96 bin 498 ton sofralık zeytin üretimiyle Ülkemizde ikinci sıradadır. Bursa’da üretilen zeytinin yüzde 26’sı olan 25 bin 78 tonunu İznik ilçemiz üretiyor. 

Ancak üreticilerimiz bu yılki rekor üretimden memnuniyet yaşamakla birlikte birebir vakitte eser artışının fiyatlara yansımaması nedeniyle kâfi geliri elde edemeyeceği tasası içindedir.”

“Marmarabirlik açıkladığı fiyatı revize etmelidir”

“Geçtiğimiz günlerde Marmarabirlik zeytin avans fiyatlarını açıkladı. Açıklanan avans fiyatlarda; tavan fiyatta yüzde 13,6 artış varken, taban ve yağlık zeytin fiyatları birebir kaldı. Açıklanan bu fiyatlar üreticilerimizin beklentisinin altındadır. Bilhassa personellik maliyetlerinin artmasıyla birlikte maliyetlerin yükselmesi ve enflasyon dikkate aldığında açıklanan zeytin fiyatının yetersiz olduğunu görüyoruz. 

Marmarabirlik dal için, üreticilerimiz için değerli bir birliktir. Marmarabirliğin açıkladığı fiyat piyasaya taraf veriyor. Marmarabirliğin düşük kalan bu fiyatları açıklaması ne yazık ki piyasada oluşan fiyatları geri çekmiştir. İri dane zeytin fiyatı 165 lira düzeylerine kadar çıkmışken, bu günlerde fiyatlar 55 lira ila 140 liraya kadar geriledi. Yağlık zeytin fiyatı tüccar alımlarında 28 lira düzeyindedir. Bu fiyatlar kabul edilebilir değildir. 

Marmarabirliğin açıkladığı fiyatların avans fiyat olduğunu biliyoruz. Marmarabirliğin fiyatları üreticilerimizin beklentisi doğrultusunda tekrar ele almasını bekliyoruz. Marmarabirlik bu sene kota dâhilinde eser alımı yapacak. Rekoltenin bu sene yüksek olduğu göz önüne alındığında üreticilerimizin eserlerini birliğe verebilmesi için kotaların artırılması kuraldır. 

Tariş ve Tarım Kredi Kooperatifleri şimdi alım fiyatı açıklamadı. Bir an önce üreticilerimizin kâfi gelir elde edebileceği bir fiyatın açıklamasını bekliyoruz. 

Rekoltenin yüksek olması nedeniyle üreticilerimizin eserlerini ederinden satamama kaygısı taşımasını istemiyoruz. Sağlıklı beslenmede büyük bir ehemmiyeti ve yeri olan zeytin ve zeytinyağında üreticilerimizin eserlerini bedelinden satması için herkesin elini taşın altına sokması kaidedir. Zeytin üretiminin devam etmesi için üreticilerimiz kesinlikle desteklenmelidir. Dala hak ettiği bedel verilmeli, üreticilerimizin üretimde kalması, zeytinliklerin korunması sağlanmalıdır.”

“Taklit ve tağşiş üreticilerimizi olumsuz etkiliyor”

“Sektörün yıllardır devam eden en değerli sıkıntılarından biri taklit, tağşişdir. Bilhassa son yıllarda sıkı kontrol yapılmasına karşın taklit ve tağşiş engellenemiyor. Bu durum üreticilerimizi de olumsuz etkiliyor. 

Son aylarda yapılan kontrol sonrasında Bakanlığımızca kamuoyuyla paylaşılan taklit ve tağşişli besin listesi de zeytinyağında yaşanan sahtekarlığı bir kere daha gözler önüne serdi. 

Taklit ve tağşişli olduğu tespit edilen 705 adet eserin 331 tanesi zeytinyağıdır. Üreticilerimizin bin bir emekle ürettiği eseri korumak, her türlü hile ve sahtekârlığa karşı çıkmak gerekiyor. Üreticilerimizin eseri sofralarımıza içeriğinde ne olduğu belirli olmayan yağ olarak girmemelidir. Markasız yahut geçersiz markalı üretimlere yönelik kontroller daha da sıklaştırılmalı ve cezalar kesinlikle caydırıcı nitelikte olmalıdır. 

İthalatta dalın değerli bir sorunu Afrin’den ihraç kaydı ile getirilen ve özgür bölgelerde işlendikten sonra ihraç edilmesi gereken zeytinyağının; iç piyasaya arz edilmesidir. Bu durum haksız rekabet yaratmakta ve yüksek üretim maliyetleri ile üretim yapan üreticilerimizi de etkilemektedir.

Bugün burada yapacağımız zeytin hasadımızın tüm üreticilerimize güzel olmasını diliyor, emeklerinin karşılıklarını alacağı bereketli bir dönem diliyorum.”

İhracat ve ithalat rakamları