TCMB, Ramazan ayının gıda enflasyonuna etkisini değerlendirdi
Investing.com – Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Ramazan ayının enflasyon üzerindeki tesirlerine dair yürüttüğü son çalışmanın sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı. “Merkezin Güncesi” isimli resmi toplumsal medya hesabından yapılan açıklamada, besin fiyatları üzerinden Ramazan ayının manşet enflasyona 2025 yılı için yaklaşık 0,5 puanlık bir direkt tesir yaratacağı hesaplandı.
TCMB’nin değerlendirmesi, 2003-2024 periyoduna ilişkin yıllık ve aylık enflasyon dataları temel alınarak hazırlandı. Buna ek olarak, yüksek frekanslı mikro datalar de kullanılarak Ramazan ayının besin enflasyonuna olan tesirleri ayrıntılı bir halde tahlil edildi. Ramazan’ın üretim süreci ve fiyat dinamikleri üzerindeki spesifik tesirleri ortaya kondu.
İşlenmemiş besin enflasyonunda bariz artış
Analiz sonuçlarına nazaran, besin ve alkolsüz içecekler ile işlenmiş ve işlenmemiş besin kalemlerinde Ramazan ayının tesirleri farklılık gösteriyor. Bilhassa işlenmemiş besin fiyatlarının, Ramazan ayında hem eş vakitli olarak hem de öncesi ve sonrası devirlerde üst istikametli baskı altında olduğu tespit edildi. İşlenmiş besin kalemlerinde ise manalı bir tesir gözlemlenmedi.
Söz konusu bulgular, daha evvel yapılan çalışmalarla ve saha gözlemleriyle de örtüşüyor. TCMB, bu tahlillerin sonucunda Ramazan ayı tesirinin asıl olarak işlenmemiş besin kalemlerinde ağırlaştığını belirtti. Bu kapsamda, kırmızı et ve tavuk eti fiyatlarının Ramazan’dan evvel artış eğilimine girdiği, Ramazan boyunca bu eğilimin hızlandığı ve sonrasında görece yatay bir seyir izlediği kaydedildi.
Bazı besin eserlerinde Ramazan’a has fiyat artışları
TCMB, mikro seviyede tahlil edilen fiyat datalarına dayanarak Ramazan ayına mahsus fiyat hareketlerini eser bazında da kıymetlendirdi. Buna nazaran, bakliyat eserlerinde fiyatların Ramazan ayı mühletince yükseldiği, öncesi ve sonrası devirlerde ise yatay kaldığı belirlendi. Yumurta fiyatları ise Ramazan ayında artış gösterip akabinde düşüş eğilimi içerisine giriyor.
Genel olarak değerlendirildiğinde, incelenen tüm eserlerde Ramazan devrindeki fiyat artışlarının kalıcı hale gelme trendi taşıdığı tabir ediliyor. TCMB, bu durumun fiyat istikrarı açısından dikkatle izlenmesi gerektiğini vurguladı.
2025 yılı için teknik hesaplamalar ve enflasyon etkileri
Grafik bilgiler ışığında yapılan teknik hesaplamalar, Ramazan ayının 2025 yılında Şubat ve Mart aylarında işlenmemiş besin enflasyonunu sırasıyla 1,16 puan ve 3,53 puan artıracağını öngörüyor. Misal halde, besin ve alkolsüz içecekler kaleminde bu artışların Şubat ayında 0,75 puan, Mart ayında ise 1,09 puan seviyesinde olması bekleniyor.
Bu artışlar ışığında, TCMB tarafından yapılan genel kıymetlendirme sonucunda, 2025 yılı Ramazan ayının manşet enflasyona besin kaynaklı direkt tesirinin yaklaşık 0,5 puan seviyesinde olacağı hesaplandı. Bu tesir, bilhassa Mart ayında gözlenen besin fiyat artışlarının tahlilinde kritik bir faktör olarak bedellendiriliyor.
Elde edilen bulgular, Ramazan ayında bilhassa işlenmemiş besin fiyatlarında üst istikametli baskının besbelli hale geldiğine işaret ediyor. Bu durum, fiyat istikrarı amacına ulaşmak açısından besin fiyatlarında mevsimsel ve dönemsel tesirlerin dikkate alınmasını mecburî kılıyor.
TCMB’nin bu kapsamlı çalışması, fiyat hareketlerini öngörme ve para siyaseti araçlarını buna uygun biçimde düzenleme konusunda değerli bir bilgi kaynağı teşkil ediyor. Tahliller doğrultusunda, ilerleyen periyotlarda Ramazan ayının besin fiyatları üzerinde oluşturduğu baskının tesirli biçimde takip edileceği bildiriliyor.
