Foreks – Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), son tarife değişikliğiyle, zati yüzde 65,9 seviyesinde olan dağıtım bedelinin hissesinin artarak yüzde 70`i de aştığını kaydetti.

EMO tarafından yapılan açıklamada şöyle denildi:

“Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu`nun (EPDK) açıkladığı yeni elektrik tarifesiyle, 5 Nisan 2025‘ten itibaren geçerli olmak üzere konutlarda yüzde 25 artırım yapılmıştır. Tarife değişikliğinden, son kaynak tedarik tarifesi için belirlenen yıllık tüketim limitlerini aşmayan perakende satış tarifesi kapsamındaki aboneler etkilenecektir.

Resmi Gazete`de bugün (5 Nisan 2025) yayımlanan ve yürürlüğe giren tarife değişikliği incelendiğinde; konutlar için günlük 8 kWh olarak belirlenen limitin altında kalan abonelere uygulanan perakende güç bedeline artırım yapılmazken, yüksek kademedeki abonelere 1 kWh için 1,391181 TL olarak uygulanan ünite fiyat, yüzde 16,1 artışla 1,61546 TL`ye yükseltilmiştir. Konut abonelerine 1,365179 TL olarak uygulanan dağıtım bedeli ise yüzde 34,5 artışla 1,836166 TL olmuştur. Böylelikle, konut abonelerinin dağıtım bedeline her iki kademede yüzde 34,5 artış yapılarak, fatura toplamına yüzde 25 artırım yansıtılmıştır.

EMO hesaplamalarına nazaran, 4 kişilik bir ailenin taban ömür standartlarını korumak için aylık 230 kWh güç tüketeceği varsayılmaktadır. Günlük ortalaması 8 kWh`i geçmeyen bu tüketim için aile bütçesinden ayrılması gereken 476,6 TL, bu artırımla birlikte 595,8 TL`ye yükselmiştir. Nisan 2024 prestijiyle oluşacak düşük tüketimli konut faturasının sırf yüzde 19,1`i güç bedelinden oluşacaktır. Faturanın yüzde 70,9`unu ise dağıtım bedeli oluşturmaktadır. Fon ve vergilerin oranı ise yüzde 10`da kalmaktadır. Son tarife değişikliğiyle, aslında yüzde 65,9 seviyesinde olan dağıtım bedelinin hissesi artarak yüzde 70`i de aşmıştır. 2022 yılında 4 kişilik bir ailenin minimum tüketim faturasının toplamında yüzde 22 seviyesinde olan dağıtım bedelinin, Nisan 2025`te faturanın yüzde 70`ini aşması kabul edilemez.

1 Nisan 2021`de 4 kişilik ailenin elektrik taban faturası 183,4 TL idi. Ortadan geçen 4 yıllık periyodun sonunda, 1 Nisan 2025 prestijiyle yüzde 224,8 artışla 595,8 TL`ye yükselmiştir. Değişimin ayrıntılarına bakıldığında, dağıtım bedeli yüzde 642 artarken, güç bedeli sadece yüzde 24,5 artmıştır. Özetle, dağıtım bedelindeki fahiş artış yaşanmasa, dağıtım maliyetlerindeki artış güç üretim maliyetlerindeki üzere şekillense, fatura toplamına yansıyan artış yüzde 24,5 ile sonlu kalırdı. Bu durumda, 1 Nisan 2025 prestijiyle tıpkı tüketime sahip konutlara 595,8 TL yerine 228 TL fatura edilirdi. Ortadaki fark, elektrik dağıtım özelleştirmelerinin yurttaşlara yarattığı yükün son 4 yıllık kısmı olarak nitelendirilebilir. Bu sayılar, güç üretim maliyetlerinin artmadığı şartlarda bile dağıtım bedeline artırım yapıldığını ve bilhassa dar gelirli vatandaşlardan dağıtım şirketlerine kaynak aktarıldığını işaret etmektedir.

Özerk İdareye Devredilmeli

Doğal olarak faturanın en kıymetli kalemi olması gereken güç bedelinin, dağıtım bedelinin çok gerisinde kalması, piyasanın çarpık bir biçimde yapılandığını gözler önüne sermektedir. Dağıtım bedelindeki bu artış, hizmetin fahiş fiyatla verildiğinin temel göstergesidir. Ucuz, kaliteli ve sağlam güce erişim, tüm yurttaşlar için temel haktır. Kamu eliyle yürütülmesi gereken hizmetin özelleşmesi, pahalılık yaratmanın yanında, kamu kaynaklarının özel kesime sınırsızca aktarılmasına yol açmıştır. Dağıtım şirketlerine kaynak aktarıldığı bir Türkiye tablosu, artık geride bırakılmalıdır. Güç alanında, ticari ve siyasi çıkarlardan uzak, üretim kesimleri başta olmak üzere genel ekonomiyi destekleyecek formda tarifeleri belirleyebilecek özerk bir idare hayata geçirilmelidir. Arz güvenliğini sağlamak ve toplam maliyeti düşürmek için özelleştirilen üretim tesisleri ve dağıtım bölgelerinin kamulaştırılması ivedilikle gündeme alınmalıdır. Kamu kaynaklarının sonu meçhul bir biçimde özel kesime transfer edilmesi dışında fonksiyonu kalmayan EPDK kapatılarak, yerine kamulaştırma süreçlerini yürütecek Kamulaştırma Yönetimi Başkanlığı kurulmalıdır.”