Foreks – KPMG Türkiye, altıncısını hazırladığı yıllık “KPMG Perspektifinden Birleşme ve Satın Alma Trendleri 2024” raporunu açıkladı.

Rapora nazaran, Türkiye’de birleşme ve satın alma süreç adedinde düşüş yaşansa da süreç hacminde rekor bir artış görüldü.

2024 yılının ana gündemini, Orta Doğu’daki jeopolitik gerginlikler, devam eden Rusya-Ukrayna savaşı, ABD’deki başkanlık seçimleri, global büyüme suratındaki yavaşlama, yüksek faiz ortamında kademeli olağanlaşmaya geçiş ve enflasyonist baskılar üzere global gelişmeler şekillendirdi. Türkiye’de 2023 yılında geride bıraktığımız genel seçimlerin akabinde ekonomik istikrarı sağlama adımları, enflasyonla gayret, gri listeden çıkış, zelzele felaketinin akabinde tekrar yapılanma süreci ve mart ayında tamamlanan lokal seçimler öne çıkan başlıklar ortasındaydı.

KPMG, bir evvelki yıla ait beklentileriyle uyumlu olarak, ekonomik ıslahat siyasetlerinin birleşme ve satın alma faaliyetleri üzerindeki olumlu tesirini 2024 yılı boyunca süreç hacmindeki artışla gözlemledi. Şirket, bu olumlu seyrin 2025 yılına ait beklentilerini desteklediğini ve bu devirde de olumlu istikametli ivmenin korunacağını öngörüyor.

2024 yılında, süreç hacmi ve adedi açısından öne çıkan bölüm, teknoloji, medya ve telekomünikasyon (TMT) oldu. Önümüzdeki periyotta de 2024 yılına misal halde TMT’nin yanı sıra güç ve endüstriyel üretim ve otomotiv kesimlerine yönelik ilginin artarak devam etmesi bekleniyor.

12 aylık performans, Türkiye’de birleşme ve satın alma aktivitelerinin 2024 yılında süreç hacmi bazında bir evvelki yıla kıyasla önemli bir artış gösterdiğine işaret ediyor

Türkiye’deki birleşme ve satın alma süreçleri incelendiğinde, toplam 475 süreç ve açıklanan 5,3 milyar ABD doları süreç hacmiyle geçen yıla kıyasla süreç sayısında bir azalma yaşanmış olsa da süreç hacminde kayda bedel bir artış gözlemlendi. Pahası açıklanmayan süreçlerin varsayımı bedelleri de göz önünde bulundurulduğunda, toplam süreç hacminin 10,1 milyar ABD doları düzeyinde olduğu öngörüldü.

Dünyada birleşme ve satın alma süreçlerinin genel görünümüne bakıldığında, süreç hacmi 3,0 trilyon ABD doları düzeyine ulaşarak bir evvelki yıla kıyasla 0,3 trilyon ABD doları fiyatında bir artış gösterdi. Buna rağmen, süreç adedi 2023 yılındaki 55.862 adet sürece kıyasla bir ölçü daralarak, 2024 yılında dünya genelinde toplam 51.082 adet süreç gerçekleşti.

Dolayısıyla, 2024 yılı hem dünyada hem de Türkiye’de daha büyük ölçekli yatırımların öne çıktığı bir yıl oldu. Raporda, yatırımcıların risk iştahındaki azalmaya bağlı olarak piyasadaki oyuncuların yüksek riskli yatırımlara kıyasla daha inançlı limanlara yönelmesi bu durumun temel nedeni olarak açıklandı.

2024 yılının tek mega süreci, Kaspi.kz’nin, Hepsiburada paylarını 1,1 milyar ABD doları süreç bedeli ile satın alımı

Türkiye’de 2023 yılında rastgele bir mega süreç (değeri bir milyar dolar ve üzerindeki işlem) gerçekleşmezken, 2024’te yılın tek mega süreci, Kaspi.kz’in Hepsiburada’nın yüzde 65,4’lük hissesini 1,1 milyar dolar karşılığında satın alması oldu. Bu kritik atılım, Türkiye’nin teknoloji ve e-ticaret ekosistemindeki know-how ve stratejik pozisyonunu desteklerken, bu süreç ile Kaspi.kz ise dijital ekosistemi ve e-ticaret faaliyetlerini güçlendirmeyi hedefliyor.

En büyük 2 süreç teknoloji, medya ve telekomünikasyon (TMT) sektöründen

Yılın en büyük süreci olan Hepsiburada’ya ek olarak TMT’de gerçekleşen ve ikinci en büyük süreç olan başka süreç ise ABD merkezli finansal yatırımcı General Atlantic’in Insider’a yaptığı 500 milyon dolarlık ileri kademe yatırım oldu. Bu süreç, Türkiye’den çıkan ve pazarlama teknolojileri alanında dünya sahnesinde başkan pozisyonda bulunan Insider’ın gelecek vizyonu ve planlarını ortaya koyması için global yatırım etrafları tarafından da desteklendiğini kanıtladı.

İşlem hacmi bazında birinci 10 süreçte 3 süreç ile güç, 2 süreç ile TMT, 2 süreç ile ilaç ve sıhhat dalları öne çıktı

En Büyük 10 İşlem

Enerji dalında ses getiren satın almalar gerçekleşti

2024 yılı, doğal kaynakları da kapsayan güç kesiminde değerli satın almalarla dikkat çekti. Bu dalda gerçekleşen yılın en büyük süreci, Birleşik Krallık merkezli ACG Metals’in Polimetal Madencilik’i 225,5 milyon ABD doları süreç bedeliyle satın alması oldu. Bir öteki değerli süreç de Palmet Güç’ün Kuvvetli Güç Dağıtım’ı 200 milyon ABD doları karşılığında satın alarak bu alandaki aktifliğini arttırması oldu. Daldaki hareketlilik bununla da hudutlu kalmadı; Doğan Holding, Gümüştaş Madencilik’in yüzde 75 payını 123 milyon ABD dolarına satın alarak 2024 yılının öne çıkan süreçlerinden birine imza attı. Bu süreçler, tıpkı küresel piyasadaki trendlerde olduğu üzere güç dalının yatırımcılar için cazibesini koruduğunu gösterdi.

Yabancı yatırımcıların tercih ettiği öteki kesimler nakliyecilik, ilaç ve sıhhat ile endüstriyel üretim ve otomotiv oldu

2018 yılında Türkiye’nin lojistik devi Un-Roro’yu satın alarak dala ve ülkeye olan ilgisini kanıtlamış Danimarka’lı DFDS, Kasım 2024’te Ekol Transport’un yüzde 100 payını 253,6 milyon ABD doları bedel ile satın alarak yılın kıymetli süreçlerinden birini gerçekleştirdi. Fransa menşeili Curium Pharma ise Nisan 2024’te ilaç ve sıhhat alanında faaliyet gösteren Eczacıbaşı Monrol’un yüzde 50 payını 121,8 milyon ABD doları karşılığında satın aldı. İlaç kesimindeki bir öbür satın alma Kemer Medical Center’ın yüzde 80 payını Koç Holding’in 96,3 milyon ABD doları bedel ile satın alması oldu. ABD’li Quexco ise Eylül 2024’te Memnun Akü’yü Güney Afrika’lı Metair’den 110 milyon ABD doları bedel ile satın aldı.

2024 yılında öne çıkan kıymeti açıklanmayan işlemler

İşlem bedeli açıklanmasa da Can Holding’in Ciner Yayın Grubu’nu devralması (TMT), Tosyalı Holding’in Baştuğ Metalurji’yi bünyesine katması (endüstriyel üretim ve otomotiv), Birleşik Arap Emirlikleri merkezli Mubadala Investment Company’nin Getir’in tek denetimini devralması (TMT) ve Mısır merkezli MNT Halan’ın Tam Finans paylarının tamamını satın alması (finansal hizmetler) 2024 yılının öteki değerli süreçleri ortasında yer aldı.

TMT kesimi 248 süreç ve 2,2 milyar ABD dolarlık açıklanan süreç hacmiyle hem adet hem hacim bakımından önder kesim olarak öne çıktı

TMT dalında gerçekleşen en büyük 10 süreç içerisinde yer alan Hepsiburada ve Insider’a ek olarak, bu dalda gerçekleşen başka kıymetli süreçler Paxie Games’in yüzde 100 payını Güney Kore kökenli DoubleU Games’in 67 milyon ABD doları bedel ile satın alması, Intenseye’ın ABD kökenli Lightspeed Ventures liderliğinde almış olduğu 64 milyon ABD doları seri B yatırımı, Spyke Games’in Birleşik Krallık kökenli Moon Active’den almış olduğu 50 milyon ABD dolarlık erken kademe yatırımı, Picus Security’nin ABD kökenli Riverwood Capital liderliğinde almış olduğu 45 milyon ABD dolarlık yatırımı ve bulut tabanlı tahliller sunan Bulutistan’ın yüzde 65 payını Sabancı Holding’in teknoloji kuruluşu olan DxBV’nin 39 milyon ABD doları bedel ile satın alması oldu.

ABD süreç adedi bazında en çok yatırım yapan ülke oldu

2024 yılında, ABD liderlik ettiği 17 süreçle yabancı yatırımcılar ortasında süreç adedi bazında liderliğini korurken, onu 10 süreçle Almanya ve 9 süreçle Fransa takip etti. Açıklanan süreç büyüklüklerine bakıldığında ise Hepsiburada sürecinin tesiriyle Kazakistan 1,1, milyar ABD doları süreç hacmiyle birinci sırada yer alırken onu 856 milyon ABD doları süreç hacmiyle ABD ve 309 milyon ABD doları süreç hacmiyle Birleşik Krallık takip etti.

Yabancı yatırımcıların gerçekleştirdiği 95 sürecin toplam açıklanan süreç hacmi 3,2 milyar ABD doları

2024 yılında yabancı yatırımcıların liderlik ettiği 95 süreçte toplam açıklanan süreç hacmi 3,2 milyar ABD doları olarak gerçekleşti. Bu, süreç adedi bazında toplam süreçlerin yüzde 20’sini oluştururken, süreç hacmi bazında ise toplam açıklanan hacminin yüzde 61’ine tekabül ediyor. Geçen yılın birebir periyodunda gerçekleşen toplam 1,2 milyar ABD dolarlık açıklanan süreç hacmine kıyasla, 2024 yılında yabancı yatırımcıların yarattığı süreç hacminde önemli bir artış olduğu görülüyor. Bu durum, geçmiş devirlerde olduğu üzere yabancı yatırımcıların daha büyük ölçekli satın alımlara ilgi gösterdiklerinin bir delili olarak öne çıkıyor.

2024 yılında finansal yatırımcılar tarafından gerçekleştirilen süreçlerin açıklanan süreç hacmi 2023 yılının 3 katı

Finansal yatırımcılar (özel sermaye, risk sermayesi, varlık fonları, kitle fonlaması platformları üzerinden yapılan yatırımlar) 2023 yılında 286 süreç yaparken, bu süreçlerin toplam süreç hacmindeki hissesi yüzde 14 seviyesiyle 398 milyon ABD doları olarak gerçekleşmişti. 2024 yılında finansal yatırımcılar tarafından gerçekleştirilen toplam 257 sürecin açıklanan süreç hacmindeki hissesi, evvelki yıla nazaran değerli ölçüde artarak yaklaşık yüzde 23 düzeylerinde çıktı ve finansal yatırımcıların yarattığı toplam açıklanan süreç hacmi 1,2 milyar ABD doları olarak kaydedildi.

2024 yılının öne çıkan finansal yatırımcı çıkış işlemleri

Yılın öne çıkan finansal yatırımcı çıkış süreçlerinin başında, Actera ve EBRD’nin Tam Finans paylarının tamamını Mısır menşeili MNT-Halan’a satışı, Mediterra’nın Arkel Asansör paylarının tamamını İsveç menşeili Innovalift’e satışı ve Mediterra’nın GlassHouse paylarının tamamını Birleşik Arap Emirlikleri menşeili e& enterprise’a satışı geldi. Buna ek olarak, İş Teşebbüs (IS:ISGSY) Sermayesi’nin Sportive paylarını Fiba Perakende’ye satışı, Pera Capital’ın Koza Gıda’daki paylarını Ekol Food’a satışı, Revo Capital, Mediterra ve MV Holding’in Müellife paylarının tamamını ABD’li Küresel Payments’a satışı, EarlyBird VC’nin oBilet’teki çoğunluk payını Fransız BlaBlaCar’a satışı ve Gedik Yatırım (IS:GEDIK)’ın Finfree’deki paylarının tamamını Papara’ya satışı başka öne çıkan finansal yatırımcı çıkış süreçlerinden oldu.

Türkiye, oyun dalında kıymetli bir yatırım merkezi olmaya devam etti

Geçtiğimiz yıllarda yakalanan trende paralel olarak, bu yıl da TMT dalı içerisinde oyun dikeyi dikkat çekerken, yıl içerisinde bu dikeyde gerçekleşen 22 sürecin 16’sına finansal yatırımcılar liderlik etti. Süreç kıymeti açıklanan yatırımlar ortasında Agave Games’in 18 milyon ABD doları Seri A yatırımı ve Cypher Games’in 10 milyon ABD doları tohum basamak yatırımı öne çıkarken, Mage Games, Grand Games ve Pine Games de bu dikeyde finansal yatırımcılardan 2 milyon ABD doları üzerinde yatırım aldı. Tıpkı dikeyde gerçekleşen stratejik yatırımlar; Paxie Games, Spyke Games, Ruby Games, Hungri Games, Gleam Games ve Efsun Games süreçleri oldu. Bu gelişmeler, Türkiye’nin oyun ekosisteminin global pazardaki güçlü pozisyonunu koruduğunu takviyeler nitelikteydi.

2025 yılı için beklentiler olumlu yönde

KPMG Türkiye Birleşme ve Satın Alma Hizmetleri Lideri, Şirket Ortağı Özge İlhan Acar 2025 yılına ait beklentiler hakkında şunları söyledi: “2024, küresel ölçekte merkez bankalarının faiz artırımları nedeniyle global büyümenin yavaşladığı bir yıl oldu. ABD’deki başkanlık seçimleri, devam eden Rusya-Ukrayna savaşı ve Orta Doğu’da süregelen jeopolitik gerginlikler global piyasalarda belirsizliğe yol açarak yatırımcıların temkinli hareket etmesine neden oldu. Buna rağmen, 2024 yılı küresel ölçekte süreç hacminin arttığı lakin süreç adedinin azaldığı, yatırımcıların inançlı liman aradığı ve büyük ölçekli yatırımlara yöneldiği bir yıl oldu. Türkiye özelinde ise gündemi genel seçimler sonrasında ekonomik istikrarı sağlama istikametinde atılan adımlar, enflasyonla uğraş, gri listeden çıkış ve mart ayında tamamlanan mahallî seçimler belirlerken, yatırımcıların ilgi odağı süreç hacmi bazında TMT, endüstriyel üretim ve otomotiv, perakende ve güç bölümleri oldu. Bedeli açıklanmayan süreçlere ait kestirimlerimiz dikkate alındığında, TMT kesimine ek olarak, endüstriyel üretim ve otomotiv ile gücün toplam kestirimi süreç hacminin büyük çoğunluğunu oluşturduğunu gözlemlemekteyiz, bu da geçtiğimiz yıl 2024 yılına ait yaptığımız öngörüleri ispatlar nitelikte.

Türkiye için 2025 yılının, enflasyonu düşürme ve makroekonomik istikrarı sağlama maksadı doğrultusunda sıkı para siyaseti ve bütçe açığını azaltmaya yönelik mali düzenlemelerle şekillenmesi öngörülürken; yatırımcı dostu siyasetlerin da tesiriyle bir müddettir cazibesini koruyan TMT ve güç kesimlerine ek olarak, endüstriyel üretim ve otomotiv alanında faaliyet gösteren şirketler ile ileri teknoloji kullanarak katma pahalı üretim yapan şirketlerdeki satın alma aktivitelerinin artarak devam etmesini beklemekteyiz.”

KPMG Türkiye’nin 2025 yılına yönelik beklentileri şöyle sıralanıyor:

• Teknoloji ve yapay zekânın çeşitli sanayi tahlillerine uygulanması sonucunda teknoloji takviyeli savunma sanayi, ilaç ve sıhhat ve biyoteknoloji tahlillerine global bazda ağır yatırımcı ilgisi.
• Global trendlerle paralel olarak güç, TMT ve dijital dönüşüm odaklı teknolojiler alanında birleşme ve satın alma faaliyetlerinin hızlanması.
• Sürdürülebilirlik stratejileri çerçevesinde, yerli şirketlerin birleşme ve satın alma süreçlerinin sürat kazanması.
• Türkiye’de uygulanacak yatırımcı dostu para siyasetlerinin sürdürülmesi sonucunda inanç ortamının sürekliliğinin sağlanarak memleketler arası sermaye ve yatırımcı ilgisinde artış.
• Özellikle oyun, yazılım, yapay zekâ ve data analitiği alanlarındaki teşebbüslerin, Türkiye’nin bölgesel teknoloji merkezi olma potansiyelinden faydalanarak yatırımlarında artış bekleniyor.