Foreks – Türkiye İnşaat Gereci Sanayicileri Derneği (Türkiye İMSAD) tarafından her ay hazırlanan Aylık Kesim Raporu’nun Ekim 2024 sonuçları açıklandı.

Raporda, hükümetin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunduğu 2025 yılı bütçe teklifi ele alındı. 2025 yılı bütçesinde gelirlerin artırılması ve kamu tasarrufları yoluyla açığın azaltılmasının temel maksat olduğu belirtildi.

Ana gaye doğrultusunda hazırlanan bütçe teklifinde, sarsıntı bölgesi yatırımları ile kentsel dönüşüm faaliyetleri için kıymetli kaynak ayrıldığına da raporda dikkat çekildi. Ayrıyeten, 2025 yılı bütçesinin yatırımları ve inşaat bölümünü destekleyecek nitelikte olduğu vurgulandı.       

2025’te afetlere karşı 584 milyar lira ödenek ayrıldı

Rapora nazaran, 2025 yılı bütçesinde zelzele bölgesinin güzelleştirilmesi ve afetlere karşı dirençliliğin artırılması için 584 milyar TL meblağında ödenek öngörüldü. Önümüzdeki yıl Afetlere Dirençli Kentler Projesi kapsamında kentsel dönüşüm için ayrılan kaynak meblağı 120 milyar TL olurken bu meblağın GSYH’ye oranı ise yüzde 0,9 olarak belirtildi. Raporda, 2025 yılı kamu yatırımlarında dört alanın öne çıktığına vurgu yapıldı. Bunların; sarsıntı yaralarının bir an evvel sarılması ve toplumsal konut üretimi, belli evreye gelmiş olan sulama yatırımlarının süratle tamamlanması, endüstrinin lojistik maliyetlerini azaltmak için iltisak sınırları üretimlerinin hızlandırılması ve başlamış olan OSB ve küçük sanayi siteleri üretimlerinin süratle tamamlanması olduğu belirtildi.

Yerel idarelere 1,34 trilyon TL kaynak aktarılacak 

Türkiye İMSAD raporuna nazaran, 2025 yılı hükümet bütçe teklifi, kamunun birçok alanda vereceği takviyeleri, yapacağı harcamaları ve istisnaları yansıtmakta olduğu raporda belirtildi. Bu noktada, 2025 yılında kamunun sabit sermaye yatırım harcamalarının 1,1 trilyon TL olacağına raporda yer verildi. Öte yandan, kamu alanında 2025 yılında yeni bir projenin başlamayacağına, geçen yıllarda başlayan projelerin ve devam eden yatırımların süreceğine dikkat çekildi.

Raporda yer verilen bilgilere nazaran, 2025 yılında lokal idarelere bütçeden 1,34 trilyon TL kaynak aktarılacağı belirtildi. Bu kapsamda, lokal idarelere aktarılan kaynaklarda değerli bir artış görüleceğine ve böylelikle mahallî idarelerin 2025 yılı alt yapı yatırımlarının artacağına da işaret edildi.            

Deprem bölgesi yatırımları büyümeye 2 puan katkı sunacak

Uygulanan iktisat siyasetlerinin mümkün tesirleri ve 2025 yılı bütçesinin birlikte kıymetlendirilmesi sonucunda, inşaat kesiminin 2025 yılında yüzde 4-5 ortasında bir büyüme gösterebileceği raporda ön görüldü. Zelzele bölgesi alt ve üst yapı yatırımlarının inşaat bölümünün büyümesine 2 puan katkı sağlayacağına da vurgu yapıldı. Ayrıyeten, kentsel dönüşüm faaliyetlerinin de 1,5-2,0 puan katkı vereceği belirtildi. Sınırlanan başka kamu yatırımlarının katkısının ise 0,5 puan olacağı tabir edildi. Bilhassa yılın ikinci yarısında hareketlenmesi beklenen özel bölüm faaliyetlerinin de inşaat dalına 0,5-1,0 puan katkı vereceği belirtildi.

İnşaat materyali sanayi üretimi yüzde 2,7 azaldı

Raporda yer verilen bilgilere nazaran, inşaat materyali sanayi üretimi bu yılın ağustos ayında 2023 yılı ağustos ayına nazaran yüzde 2,7 daraldı. Yılın birinci çeyrek periyodunda üretim geçen yılın birinci çeyrek devrine nazaran yüzde 10,9 yükseldi. İkinci çeyrekte ise yüzde 3,9 azaldı. Üretimdeki gerileme üçüncü çeyrekte de sürdü. Temmuz ayından sonra ağustos ayında da düşüş yaşandı.        

2024 yılının ağustos ayında, alt dalların birçoğunda üretimin azalma kaydettiği raporda belirtildi. 2024 Ocak-Ağustos devrinde 8 alt kesimde üretim geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran artarken, 14 alt dalda ise azaldı.

Rapora nazaran, birtakım alt kesimlerde yüksek üretim artışları oldu. Birinci sekiz ayda inşaat camları üretimi yüzde 15,5 ve demir çelik inşaat eserleri üretimi yüzde 14,1 arttı. Hazır beton üretimi yüzde 13,1 ve çimento üretimi yüzde 8,3, demir çelik çubuk ve profil üretimi yüzde 7,8 artış gösterdi.           

Öte yandan, 2024 yılının birinci sekiz ayında birtakım alt kesimlerde de üretimde yüksek oranda düşüş yaşandı. Seramik eserlerinde yüksek oranda üretim düşüşü yeni yılda da sürdü. Birinci 8 ayda seramik kaplama gereçleri üretimi yüzde 23,5 ve seramik sıhhat gereçleri üretimi yüzde 26,4 azaldı. Metal yapı ve yapı modülleri üretimi yüzde 21,6, demir çelik radyatör üretimi yüzde 23,6 ve birleştirilmiş parke ve yer döşemeleri üretimi de yüzde 18,9 azaldı. 

Raporda, 2023 yılında alt dallarda farklı üretim eğilimlerinin ortaya çıktığı ve 2024 yılının birinci sekiz ayında da emsal eğilimin devam ettiği belirtildi.