TEPAV, Türkiye ekonomisi için temkinli para politikası önerisinde bulundu
Foreks – Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından yayımlanan 19. Para Siyaseti Kıymetlendirme Notu’nda, Türkiye’nin Mart 2025 prestijiyle %2,46’lık aylık tüketici enflasyonu ile G20 ülkeleri ortasında en yüksek oranlardan birini kaydettiği vurgulanırken global ve iç siyasi gelişmelerin tesiriyle iktisatta artan belirsizlikler ve döviz kuru baskılarının Türk Lirası’nın paha kaybetmesine yol açtığı belirtildi. Merkez Bankası’nın para siyasetini temkinli bir formda yürütmesi önerilen raporda, faiz oranlarının %46 düzeyinde sabit tutulmasının, iktisadın istikrarı için kritik bir adım olduğu kaydedildi.
Yüksek enflasyon G20’de zirvede
Türkiye’nin Mart 2025’teki %2,46’lık aylık tüketici enflasyonunun, G20 ülkeleri ortasında en yüksek düzeylerden biri oldu. Global ve iç siyasi gelişmelerin tesiriyle, ülke iktisadında artan belirsizlikler, döviz kuru baskılarını da beraberinde getirdi.
Siyasi gerginlikler ve global riskler döviz talebini artırıyor
İç siyasetteki gerginlikler ve 2 Nisan’dan itibaren ABD’nin dünya ekonomilerini etkileyen yeni gümrük vergileri risk priminin yükselmesine neden oldu. Bu gelişmeler, yerleşiklerin döviz talebini artırırken, yabancı yatırımcıların Türkiye’den mali varlıklarını çekmelerine yol açtı. Döviz talebinin artmasıyla Türk Lirası paha kaybetmeye devam etti. Lakin, Merkez Bankası’nın döviz satışları ve faiz artırımı ile bu eğilim bir nebze engellendi.
ABD’deki gümrük vergisi savaşları global ekonomiyi zorluyor
ABD’nin gümrük vergileri, ülke içindeki enflasyon oranlarını yükseltirken, global resesyon riskini de artırıyor. Bu durum, dünya genelindeki finansal piyasaları gerginleştiriyor. ABD Hazine tahvillerinin “güvenli liman” olarak özelliğini kaybetmesi ve uzun vadeli tahvil faizlerinin yükselmesi, piyasalar üzerinde baskı yaratmaya devam ediyor. Global finansal belirsizliğin artması, yatırımcıları endişelendiriyor.
Türkiye iktisadı için ham petrol fiyatları olumlu tesir yaratıyor
Ham petrol fiyatlarının düşmesi, Türkiye iktisadı için olumlu bir gelişme olarak öne çıkıyor. Lakin bu gelişmenin temel nedeninin global iktisattaki yavaşlama beklentisi olduğu göz önünde bulundurulmalı.
Enflasyonla çabada zorluklar artıyor
Merkez Bankası’nın 2025 yıl sonu enflasyon iddiasının üst hududuna ulaşması artık daha da sıkıntı görünüyor. Türkiye’de enflasyon beklentileri gereğince denetim altına alınamıyor. Kamu tarafından yapılan fiyat artışları, enflasyonist baskıları artırıyor. Ayrıyeten, bütçe açığı yüksek düzeylerde kalmaya devam ediyor ve toplumun farklı kısımlarından ekonomik programla ilgili şikayetler artıyor.
Yapısal ıslahatlar ve vergi ıslahatı şart
Enflasyonla çaba için maliye siyasetinin desteklenmesi gerekiyor. Kapsamlı bir vergi ıslahatının yanı sıra, kamu harcamalarının aktif ve verimli formda yine yapılandırılması ve kayıt dışılıkla gayret edilmesi değer arz ediyor. Ayrıyeten, fiyatlama davranışlarındaki ataletin giderilmesi, rekabetin artırılması ve şirketler kısmıyla uzlaşma sağlanması gerekiyor.
Belirsizlik ortamında yönetilebilen riskler azaltılmalı
Küresel ve lokal belirsizliklerin arttığı bir ortamda, TEPAV, bilhassa denetim edilebilen belirsizliklerin azaltılmasına odaklanılması gerektiğini vurguluyor. “Hem içeride hem de dışarıda belirsizlikler artarken yönetilebilen riskleri minimize etmek önemlidir” halinde yapılan ikaz, iktisat idaresinin elindeki araçları daha faal ve öngörülebilir bir biçimde kullanmanın kıymetine işaret ediyor. Raporda ayrıyeten, kurumlar ortası uyum, inanç inşası, şeffaf bağlantı ve karar alma süreçlerinin netliği üzere ögelerin, meçhullüğü azaltma sürecinde kritik rol oynadığına dikkat çekiliyor.
Gelecek için temkinli para politikası
TEPAV Para Siyaseti Çalışma Kümesi, mevcut belirsizliklerin ışığında, Merkez Bankası’nın para siyasetini temkinli bir halde yürütmesi gerektiğini belirtiyor. Bu çerçevede, siyaset faizinin yüzde 46 düzeyinde sabit tutulması gerektiği tabir ediliyor. Ayrıyeten, repo faizinin yine siyaset faizine dönüştürülmesi ve faiz koridorunun alt ve üst sonlarının, yüzde 46’lık oran üzerinden belirlenmesi gerektiği vurgulandı.
