TEPAV: Türkiye’nin enflasyon hedeflerine ulaşması zorlaşıyor
Foreks – Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından yayımlanan 19. Para Siyaseti Kıymetlendirme Notu, Türkiye’nin 2025 yılı enflasyon görünümüne dair kıymetli ikazlar içeriyor. Notta, tüketici fiyatlarındaki yüksek seyir ve Merkez Bankası’nın (TCMB) enflasyon varsayımlarının gerçekleşmesindeki zorluklar ele alınırken, para siyasetinin daha temkinli ve esnek yürütülmesi gerektiği vurgulanıyor.
Yüksek enflasyon G20’de zirvede
Ocak ve Şubat 2025’te açıklanan enflasyon bilgilerinin akabinde Türkiye, G20 ülkeleri ortasında en yüksek enflasyona sahip ülkelerden biri olmaya devam etti. TEPAV’ın değerlendirmesine nazaran, mevcut eğilimde yıllık enflasyon azalış tarafında seyretse de 2025 yıl sonu için öngörülen enflasyon kestiriminin üst hududuna ulaşılması epeyce güç görünüyor. Raporda, son altı ayda yıl sonu enflasyon kestirimlerinin üç kere üst istikametli revize edildiği hatırlatılıyor. Bilhassa, siyaset faizinin indirildiği bir Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısının çabucak akabinde yapılan son üst taraflı revizyon, para siyasetine olan inancı zedeleyebileceği gerekçesiyle eleştiriliyor.
Faiz indirimleri beklentileri çıpalayamıyor
TEPAV, faiz indirimlerinin enflasyon beklentileri üzerinde gereğince dengeleyici bir tesir oluşturmadığını vurguluyor. Bu durumun, enflasyonla çabayı zorlaştırdığı üzere, beklentilerin Merkez Bankası’nın gayeleriyle uyumlu hale gelmesini de geciktirdiği belirtiliyor. Notta ayrıyeten, birtakım mal ve hizmet kalemlerinde gözlenen sert fiyat artışları sonrasında yapılan fiyat indirimlerinin, fiyatlama süreçlerinde öngörü eksikliğine ve kurumlar ortası eşgüdüm yetersizliğine işaret ettiği söz ediliyor.
Para siyasetinde esnekliğin korunması gerekiyor
Değerlendirme notunda dikkat çeken tekliflerden biri, para siyasetinde esneklik ve şeffaflığın artırılması oldu. “Temkinli bir para siyasetinin yürütülmesinin ve para siyasetinin esnekliğinin korunmasının gerekli olduğu” belirtilen raporda, bu esnekliğin sağlanması için fiili siyaset faizinin sabit tutulması, üst bantta artış yapılması ve gerektiğinde gecelik faizlerin yükselmesine imkan tanınması gerektiği belirtiliyor. Raporda, bu yaklaşımın para siyasetini hem daha şeffaf hale getireceği hem de piyasa beklentilerini daha güçlü bir halde yönlendirme imkânı sağlayacağı söz ediliyor.
Belirsizlik ortamında öncelik: Denetim edilebilir olanları azaltmak
Küresel ve lokal belirsizliklerin arttığı bir ortamda, TEPAV, bilhassa denetim edilebilen belirsizliklerin azaltılmasına odaklanılması gerektiğini vurguluyor. “Hem içeride hem de dışarıda belirsizlikler artarken, yönetilebilen riskleri minimize etmek önemlidir” biçiminde yapılan ihtar, iktisat idaresinin elindeki araçları daha aktif ve öngörülebilir bir biçimde kullanmanın ehemmiyetine işaret ediyor. Raporda ayrıyeten, kurumlar ortası uyum, inanç inşası, şeffaf irtibat ve karar alma süreçlerinin netliği üzere ögelerin, meçhullüğü azaltma sürecinde kritik rol oynadığına dikkat çekiliyor.
Faiz değişikliğine gerek yok, ıslahatlar şart
TEPAV Para Siyaseti Çalışma Kümesi, mevcut şartlarda siyaset faizinde değişiklik yapılmasına gerek olmadığına karar vermiştir. Lakin, para siyasetinin aktifliğini artıracak yapısal adımların bir an evvel hayata geçirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Raporda, başarılı bir para siyaseti için sırf teknik araçlar değil, tıpkı vakitte hukukun üstünlüğü, kurumsal bağımsızlık, mali disiplin ve yapısal ıslahatların da ehemmiyet taşıdığı belirtilmektedir. Bu doğrultuda, TEPAV, temkinli bir para siyasetinin uygulanmasının gerekli olduğunu vurgulamaktadır. Önerilen strateji, fiili siyaset faizinin %46 düzeyinde sabit tutulması, repo faizinin siyaset faizi düzeyine çekilmesi ve faiz koridorunun %46’lık orta nokta etrafında yine düzenlenmesidir. TEPAV, bu adımların süratle uygulanması gerektiğini tabir etmektedir.
